W odpowiedzi na globalny kryzys wywołany pandemią COVID-19 i jej negatywnym w skutkach wpływem na małopolską branżę turystyczną, pod auspicjami Małopolskiej Organizacji Turystycznej opracowany został dokument pt. „Prognozy dotyczące scenariuszy rozwoju sytuacji w gospodarce turystycznej w Małopolsce do roku 2021 wraz z rekomendacjami dla regionalnej polityki turystycznej”, który jest efektem współpracy ekspertów MOT i Europejskiego Instytutu Marketingu Miejsc Best Place.
Prognozy dot. scenariuszy dla małopolskiej turystyki do 2021 – pobierz
Opracowanie zostało przygotowane z myślą o samorządach – szczególnie samorządzie regionalnym i małopolskiej branży turystycznej. Głównym jego celem jest prezentacja możliwych, średniookresowych scenariuszy rozwoju wydarzeń w branży turystycznej regionu wraz z sugerowanymi działaniami naprawczymi i adaptacyjnymi, uwzględniającymi nowe uwarunkowania funkcjonowania turystyki.
W sytuacji kiedy nie do końca wiadomo co i kiedy się wydarzy warto oprzeć się na różnych scenariuszach dostosowując planowane działania do zmieniającego się otoczenia.
Wstępnej analizie poddano ponad czterdzieści kluczowych czynników — skupionych wokół 4 kategorii: polityczno-prawno-organizacyjnej, społeczno-kulturowej, ekonomicznej oraz technologiczno-technicznej — mogących w znaczący sposób oddziaływać na bieg wydarzeń w branży turystycznej regionu. Za kluczowe w kształtowaniu przyszłej sytuacji w gospodarce turystycznej Małopolski zespół ekspertów uznał, odpowiednio z pierwszej i drugiej kategorii:
- rządowe regulacje prawne dotyczące sytuacji epidemiologicznej (tempo, tryb i skala zmniejszania lub wprowadzania nowych obostrzeń dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej oraz poruszania się obywateli i korzystania z oferty turystycznej).
- zmiany w preferencjach i procesie podejmowania decyzji o podróży turystycznej i wyborze destynacji (zmiana czasu podejmowania decyzji, liczba i rodzaje czynników wpływających na decyzje, wybór podmiotów pośredniczących i in.)
Te dwa czynniki stanowią tak zwane osie, z których każda ma po dwa skrajne warianty: pozytywny i negatywny, a ich dowolne połączenie dają cztery realne i odmienne scenariusze. Najbardziej pozytywny dla branży turystycznej, nazwany „Wyczekana normalność”, zakłada optymalne i stosowne do sytuacji działania rządu w walce z epidemią oraz zachowania konsumenckie zbliżone do takich jakie przejawili turyści zanim świat opanowała pandemia. Scenariusz negatywny, zwany „Małopolska musi poczekać”, jest całkowitym przeciwieństwem pierwszego. Zakłada, że regulacje prawne i tempo ich wprowadzania nie odpowiadają potrzebom chwili, a pożądane zachowania konsumenckie obserwowane przed erą koronawirusa w dużym stopniu zanikły.
Dwa pozostałe scenariusze mają charakter pośredni pomiędzy skrajnymi. Scenariusz trzeci, tzw. „Cepry nie chcą wracać”, zakłada optymalne działania rządu w walce z epidemią przy jednoczesnym całkowitym zaniku zainteresowania podróżowaniem wśród konsumentów. Natomiast ostatni scenariusz, nazwany „Tłumione odrodzenie”, zakłada zbyt wolne i mało trafne regulacje prawne ograniczające rozprzestrzenianie się epidemii przy jednoczesnym dużym optymizmie konsumenckim i znaczącym wzroście zainteresowania podróżami.
Pomimo dużej przeciwstawności i zróżnicowania scenariuszy pewne założenia są właściwe dla nich wszystkich. Turystyka krajowa, w odróżnieniu do turystyki zagranicznej, będzie pobudzać się, w mniejszym lub większym stopniu, w pierwszej kolejności. Na plan pierwszy wysuną się takie formy turystyki jak aktywny wypoczynek i agroturystyka. Definicja turystyki zrównoważonej nabierze nowego znaczenia, poprzez nadanie bezpieczeństwu zdrowotnemu najwyższego priorytetu.
Prezentowane scenariusze stanowią punkt wyjścia do opracowania kolejnej kluczowej części dokumentu jakimi są rekomendacje. W dokumencie zaproponowano ponad 20 działań adaptacyjnych, naprawczych lub przeciwdziałających niekorzystnym skutkom przewidzianym w scenariuszach. Wśród działań proponowane są kampanie oraz programy promocyjne i informacyjne, programy i działania wpierające branżę turystyczną poprzez szkolenia, wsparcie usług cyfrowych, inwestycje, itp. W zależności od stopnia dopasowania rekomendacji do scenariusza i skuteczność niwelowania ich niepożądanych skutków każdej rekomendacji przypisano stosowne wagi, wskazujące znaczenie i rolę danego działania w świetle prognozowanych scenariuszy. Warto zwrócić uwagę, iż rekomendacja „opracowania strategii rozwoju turystyki w duchu turystyki 2.0. – odpowiedzialnej, zrównoważonej, ekologicznej, relacyjnej” jako jedyna została uznana za kluczową dla wszystkich czterech scenariuszy.
Dokument uzupełnia lista tzw. agentów zmiany, którzy mogą mieć największy wpływ na dany czynnik osiowy. W przypadku pierwszej osi za kluczowe podmioty uznano: Premiera, Rząd, Ministra Zdrowia, Ministra Rozwoju, Państwową Inspekcję Sanitarną, organizacje eksperckie i branżowe, Jednostki Samorządów Terytorialnych. W przypadku drugiej osi agentami zmian są: sami turyści (poprzez tzw. marketing szeptany), media, dziennikarze, liderzy opinii, influencerzy, eksperci ds. turystyki, instytucje eksperckie i organizacje branżowe (UNWTO, POT, PIT etc.), destynacje turystyczne (gestorzy bazy, organizacje, usługodawcy).
Szczegółowe informacje nt. metodyki prac zespołu eksperckiego, jego składu, narzędzi badawczych przyjętych przy opracowaniu scenariuszy, ich opisy obejmujące przykłady działań odgórnych, zachowań konsumenckich, ich potencjalnego wpływu na branżę turystyczną oraz proponowanych rekomendacji znajdują się w załączonym pełnym opracowaniu.
