Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w Racławicach
Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w Racławicach

Już niestety tylko pięciu Małopolan, Kawalerów najwyższego odznaczenia wojskowego w Polsce, a zarazem najstarszego na świecie – Orderu Virtuti Militari – stawiło się w piątek 19 maja 2017 r. na poświęconym im uroczystym zlocie. Pod pomnik Wojciecha (Bartosa) Głowackiego przybyli: płk Tadeusz Bieńkowicz, płk Jerzy Pertkiewicz, mjr Mieczysław Wojtasik, por Kazimierz Dryja, por. Tadeusz Karczewski.

Po Mszy św. odprawionej w racławickim kościele, Kawalerowie, organizatorzy, młodzież szkolna reprezentująca tę ziemię oraz z klas mundurowych i organizacji paramilitarnych z innych części województwa, a także goście przy dźwiękach Orkiestry Wojskowej i w towarzystwie Kompanii Reprezentacyjnej wystawionej przez V Batalion Dowodzenia z Krakowa, przemaszerowali pod pomnik Wojciecha Bartosa Głowackiego, gdzie przy bezchmurnym i słonecznym niebie oddano cześć bohaterom uroczystości.

W miejscu, gdzie 223. lata temu rozegrała się jedna z najważniejszych bitew w historii naszego narodu, 200 lat po śmierci Tadeusza Kościuszki, wszystkich powitał wójt gminy, która w swym herbie ma kosy i czapkę krakowską z pawim piórem – Adam Samborski. Przedtem jednak dowódca Kompanii Honorowej kpt Krzysztof Rybicki złożył szefowi Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Krakowie płk Marcinowi Żalowi meldunek o gotowości do uroczystości  i odegrany został Hymn Państwowy.

Lista przybyłych gości, prócz wymienionych już bohaterów uroczystości, była długa. Wśród nich znaleźli się wojskowi, uczniowie małopolskich szkół wraz z opiekunami oraz m.in.: wicewojewoda Małopolski Piotr Ćwik, a także księża – Krzysztof Gałecki (proboszcz Parafii Racławice) oraz płk Piotr Sroka (Dziekan Dowództwa Komponentu Wojsk Specjalnych).

– Znajdujemy się w miejscu szczególnym. To na tych polach, także i w tym miejscu, nastąpił zwrot w dziejach narodu polskiego – przypomniał gospodarz gminy Adam Samborski. To tu doszło do połączenia wszystkich grup społecznych i powstania narodowo-wyzwoleńczego aktu zbrojnego, którego celem było przeciwstawienie się likwidacji państwa polskiego. – Racławice zdobyły sławę nie mniejszą niż Grunwald, czy Wiedeń – podkreślał wójt dodając, iż wiktoria racławicka była jednym z największych zwycięstw w naszej historii, nie militarnym, lecz przede wszystkim moralnym. Dlatego Racławice były, są i będą symbolem walki o wolność. Ta wiekopomna bitwa wsławiła się również bohaterstwem Tadeusza Kościuszki, który od tego czasu stał się symbolem walki o niepodległość.

Wicewojewoda Piotr Ćwik witając szczególnie weteranów oraz młodzież wspomniał, iż naszym zadaniem jest poprowadzić młode pokolenia w ich dorosłość tak, by ich postawa i czyny były tak pięknym świadectwem, jak świadectwo czcigodnych Kawalerów Orderu Virtuti Militari. Odwołując się do historii miejsca uroczystości, przywołał również kolejną rocznicę z 18 maja – 73-lecia zakończenia bitwy pod Monte Casino. Tam również ci, którzy dążyli do wolności, podjęli walkę o niepodległość Polski, położyli na szali swoje życie, aby dać to co najcenniejsze dla swojej Ojczyzny. Wicewojewoda uczulał wszystkich, że naszym wspólnym dążeniem, i weteranów, i wchodzących w dorosłość, jest dążenie do tego, aby niepodległość naszej Ojczyzny została zachowana.

Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Krakowie płk Marcin Żal również nawiązał do historii Polski, a przede wszystkim wydarzeń rozegranych 223 lata temu w Racławicach. Przypomniał przy tej okazji, iż to naczelnik Insurekcji – gen. Tadeusz Kościuszko – był jedną z pierwszych osób odznaczonych Orderem Virtuti Militari. Po ponad dwóch wiekach w Racławicach spotkali się kolejni odznaczeni tym najwyższym i najstarszym odznaczeniem wojskowym na świecie, nadawanym za wybitne zasługi bojowe. – To m.in. waszemu poświęceniu na polach bitew II wojny światowej, my  tu zgromadzeni możemy cieszyć się wolnością. Za to wszystko odnosimy się do Was z najwyższym szacunkiem i zawdzięczamy dziś wolną Polskę – mówił.

Okolicznościowe statuetki

Po przemówieniach przyszedł czas na odznaczenia i wyróżnienia. Szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Ojczyzny, na wniosek Zarządu Głównego Polskiego Związku Komunizmu, wyróżnił medalem „Pro Patria”: Kazimierza Czerkiesa, płk Stanisława Kapińskiego, Michała Michalskiego, Andrzeja Rajewskiego, płk Andrzeja Szymańskiego.

Kawalerów Orderu Virtuti Militari w Racławicach uhonorowano okolicznościowymi statuetkami, które wręczali – płk Marcin Żal i wójt Adam Samborski. Statuetki otrzymały także osoby szczególnie zaangażowane we współpracy i realizacji zadań na rzecz umacniania obronności państwa. Byli to: płk Marek Stasiak – dyr. Biura Małopolskiego Zarządu Wojewódzkiego LOK w Krakowie, Małgorzata Sadowniczyk – wicewójt Racławic i prezes Stowarzyszenia na Rzecz Dialogu Współpracy i Rozwoju Racławice, ks. płk Piotr Sroka – Dziekan Dowództwa Komponentu Wojsk Specjalnych, ks. Krzysztof  Gałecki – proboszcz Parafii św. Piotra i Pawła w Racławicach.

Statuetki odebrali w imieniu dyrektorów także przedstawiciele szkół i organizacji biorących udział w racławickiej uroczystości, przed którą od rana rywalizowali w konkurencjach użytezno-bojowych: Agnieszka Książek z Zespołu Szkół Placówek Oświatowych w Kalwarii Zebrzydowskiej, Aneta Dudek z Publicznego Społecznego Liceum Ogólnokształcącego w Trzebini (zarazem prezes Stowarzyszenia proobronno – oświatowego „Kadet” w Chrzanowie),  Krzysztof Tekiel z Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego dla Młodzieży w Nowym Targu, Stanisław Pawlak z Zespołu Szkół im. Bohaterów Westerplatte w Jabłonce, Artur Zieliński z Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 12 25. LO Kraków, Zbigniew Bachur z Niepublicznego Liceum Ogólnokształcącego w Olkuszu, Stanisław Niedbał – prezes Zarządu Powiatowego LOK w Miechowie i koła szkolnego LOK przy miechowskim LO, Kamil Trojan ze Związku Strzeleckiego „Strzelec” z Jednostki Strzeleckiej 2006 w Nowym Sączu, Barbara Fyda z Zespołu Szkół nr 2 im. Sybiraków w Nowym Sączu, Rafał Szydłowski z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 w Dąbrowie Tarnowskiej, Marek Płonczyński (nieobecny) – dyr. Zespołu Niepublicznych Szkół i Placówek Oświatowych w Książu Wielkim.

Medale i puchary

Jak już było wspomniane, dla uczczenia Zlotu Kawalerów Orderu Virtuti Militari, młodzież szkół ponadgimnazjalnych z Małopolski, posiadających w swych strukturach klasy mundurowe oraz organizacje proobronne i kompania Narodowych Sił Rezerwowych przy WSzW w Krakowie, zmagali się w sportowej rywalizacji w zawodach użyteczno-bojowych. Spośród 6-osobowych drużyn reprezentujących 9 szkół ponadgimnazjalnych, na podium znaleźli się:

III miejsce – Publiczne Społeczne LO w Trzebini,
II – Niepubliczne LO w Olkuszu
I – Zespół Szkół Nr 2 im. Sybiraków w Nowym Sączu

Spośród organizacji i stowarzyszeń proobronnych, najlepsza trójka zawodów to:

III – I Kompania Narodowych Sił Rezerwowych przy WSzW w Krakowie
II – Jednostka Strzelecka 2006 z Nowego Sącza
I – LOK Miechów, koło szkolne przy LO w Miechowie

Za najlepsze wyniki w strzelaniu z karabinka pneumatycznego, pucharem prezesa Małopolskiego Związku Strzelectwa Sportowego w Krakowie, uhonorowano: klasę mundurową z Publicznego Społecznego LO w Trzebini oraz Stowarzyszenie proobronno-oświatowe „Kadet” z Chrzanowa.

Wśród uczniów z Racławic rozstrzygnięty został także szkolny konkurs „Tadeusz Kościuszko żołnierz wolności”. III miejsce zajęła klasa II b, II – klasa II a i I – klasa III a. Indywidualnie nagrody odebrali: III miejsce – Aleksandra Pluta i Eryk Kuchny, II – Natalia Chrzanowska, Amelia Rakoczy, I – Karolina Frączek i Katarzyna Klamka.

Po odczytaniu apelu poległych, z samolotu w oryginalnym malowaniu z 1945 roku pilotowanego przez por. Leszka Mańkowskiego, prezesa Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa, zrzucona została wiązanka kwiatów, która wraz z innymi składanymi przez poszczególne delegacje, złożona została pod pomnikiem Wojciecha Bartosa Głowackiego. Tym akcentem zakończył się Zlot Kawaletów Virtuti Militari.

Krzysztof Capiga